28 november 2022

Bedrijfsbezoek in beeld: Met ‘sturende producten’ het ruw eiwitgehalte verlagen

Home Nieuws Bedrijfsbezoek in beeld: Met ‘sturende producten’ het ruw eiwitgehalte verlagen

De 40 onderzoeks- en demonstratiebedrijven hebben elk hun eigen Netwerk-bedrijfsbegeleider. Als sparringpartner bij hun bedrijfsvoering én bij het opstellen van hun persoonlijke reductieplan om integraal emissiewinst te behalen. Daarvoor hebben zij regelmatig contact met elkaar, o.a. door fysieke bedrijfsbezoeken waarbij de dagelijkse gang van zaken aan bod komt. Kijk mee met bedrijfsbegeleider Niek Konijn bij zijn bezoek aan Leendert van Staalduijnen in Ermelo, Gelderland. Met behulp van zogenoemde ‘sturende producten’ wist Leendert het afgelopen jaar het ruw eiwitgehalte in het rantsoen succesvol te verlagen.

Leendert van Staalduijnen neemt deel aan Netwerk Praktijkbedrijven als een van de 18 onderzoeksbedrijven en als stalmeetbedrijf. Het is voor hem de eerste keer dat hij met zijn bedrijf deelneemt aan een project. Hij ervaart het dan ook best wel als een stap. Toch besloot hij met zijn aanmelding voor Netwerk Praktijkbedrijven om wat meer naar de voorgrond te treden.

Leendert: 'Ik wil graag meer leren over ammoniak- en methaanemissies op mijn bedrijf. Om aan de hand van begeleiding zelf actief aan de slag te gaan met emissiereductie, maar ook om rond deze thema’s het gesprek aan te gaan met mijn omgeving. Het melkveebedrijf is namelijk gevestigd op de Veluwe in Ermelo. Een bijzonder mooie locatie om te mogen boeren, maar gezien de ligging nabij Natura-2000 gebieden, ook een locatie die op stikstofgebied onzekerheid met zich meebrengt.'

De eerste stap: ruw eiwit verlagen
Het eerste projectjaar (2021) was een referentiejaar en stond voor Leendert vooral in het teken van ontdekken. Wat houdt het project in? Wat produceren mijn koeien aan emissies op mijn bedrijf? Samen met zijn bedrijfsbegeleider Niek Konijn is een reductieplan opgesteld. Niek: 'We hebben samen gekeken naar de score op ammoniakemissie en daarna gekeken naar waar de verbeterpotentie zat. In het referentiejaar is gevoerd met een ruw eiwitgehalte (RE) van 164 g per kg droge stof en een VEM van 994. We zagen hier zeker verbeterpotentie in. De eerste stap werd om het gemiddelde ruw eiwitgehalte in het melkkoeienrantsoen te verlagen naar 155 g per kg droge stof.'

Voeren met sturende producten
Leendert heeft vanaf de start zijn voeradviseur betrokken, die hem hierbij graag actief wilde ondersteunen. Gekozen is om in te zetten op zogenoemde sturende producten. Niek: 'Dit zijn aanvullende producten die ofwel eiwitrijk zijn (zoals eiwitrijke brok, soja en bierbostel) ofwel energierijk en eiwitarm (zoals maatmeel en aardappelvezels). Door meer of minder van deze sturende producten te voeren, kan het VEM en ruw eiwitgehalte op rantsoenniveau sterker beïnvloed worden. Dit is lastiger met producten die heel gemiddeld zijn in samenstelling op energie en eiwit.' Naast het melkkoeienrantsoen, is ook bij het jongvee kritisch gekeken naar het ruw eiwitgehalte in het rantsoen. Ruwvoerpartijen met een hoog RE worden gecombineerd gevoerd met ruwvoerpartijen met een lager RE.

Figuur 1: Navigator Leendert van Staalduijnen: RE, VEM en RE/kVEM 2020 t/m 2022-Q3

Koers bijhouden met Navigator
Om de koers gedurende het jaar in kaart te brengen wordt, naast het rantsoenprogramma van de voeradviseur, elk kwartaal een ‘Navigator’ opgesteld. Niek: 'We kijken hierbij naar de kengetallen RE en VEM uit de KringloopWijzer, maar natuurlijk ook of het ruwvoer volledig wordt benut (het uitgangspunt). Op basis van de verschillende kengetallen is te volgen en bespreken waar Leendert staat en waar hij naartoe beweegt.'

Aanvullende maatregel: Roterend standweiden
Naast het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het rantsoen is Leendert afgelopen jaar aan de slag gegaan met zijn weidegang. 'Hierin zagen we goede verbeterpotentie', zo stelt Leendert. 'Na een aantal jaren van opstallen ben ik weer gaan weiden, maar met wisselend resultaat en wisselende tevredenheid. Het ontbrak hier aan een systeem. Daarnaast is de grond, anders dan je zou verwachten op het zand, gevoelig voor vertrapping'.

Samen met een beweidingscoach, en in overleg met de voeradviseur, is een beweidingsplan opgesteld. Leendert is dit jaar gestart met het weidesysteem ‘roterend standweiden’, ook wel Nieuw Nederlands Weiden genoemd. Een systeem dat goed scoort op arbeidsgemak en vers grasopname in combinatie met robotmelken. Gekozen is om 2,5 beweidingsblokken aan te leggen, van ruim 8 hectare, verdeeld over 4 percelen. In deze verdeling hebben de 100 melkkoeien de ruimte om op elk perceel voldoende vers grasopname te realiseren van 5 kg droge stof.

In beeld

Bedrijfsbezoek in beeld_Leendert van Staalduijnen1

Stap voor stap verder
Er zijn verschillende mogelijkheden om de ammoniak- en methaanemissies op het bedrijf verder omlaag te brengen. Binnen de aanpak van het Netwerk staat, naast het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het rantsoen, het verlagen van de jongveebezetting naar 5 per 10 melkkoeien aan de basis. Niek: 'Leendert haalt veel plezier uit het oud laten worden van zijn koeien, wat zich vertaalt in een laag uitvalspercentage en een lage jongveebezetting (<5 per 10 melkkoeien). Op dit onderdeel scoort Leendert dus al goed. Het is vooral zaak om dit resultaat vast te houden.'

Tijdens het bedrijfsbezoek bekeken Niek en Leendert de resultaten van de meetweken en stalmetingen. Deze informatie geeft nieuwe inzichten om bedrijfsemissies omlaag te brengen. Hierbij kun je denken aan maatregelen gericht op het stalmanagement of de ruwvoerkwaliteit. 'De verwachting is dat met die laatste het meest te behalen is op gebied van methaanreductie' stelt Niek. Volgend jaar wordt daarom ook focus gelegd bij de rol van methaan in het rantsoen. Daarnaast gaat Leendert gericht met stalmaatregelen aan de slag om het effect op stalemissies te meten.

'Kortom, mogelijkheden genoeg. We gaan stap voor stap verder!'

Lees meer over het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het rantsoen.

In beeld

Bedrijfsbezoek in beeld_leendert van staalduijnen 3

Begrippenlijst

Navigator: De Navigator is een (integraal management)instrument om door het jaar heen te zien waar de melkveehouder staat. Het geeft voer- en diermanagementinformatie op ammoniak, stikstof en fosfaat. Een melkveehouder weet hiermee op tijd en op elk gewenst moment waar hij staat en kan tussentijds evalueren en bijsturen. Het biedt inzicht om beter en efficiënter om te gaan met de eigen kringlopen en daarmee de impact op de omgeving te verminderen. De achterliggende rekenmotor is dezelfde als van NEMA (National Emission Model of Agriculture) en KLW (KringloopWijzer). De Navigator is een instrument in ontwikkeling door LTO Noord en Wageningen University & Research.

RE: De afkorting RE staat voor ruw eiwit. Ruw eiwit is het eiwit dat direct beschikbaar is in het rantsoen. Het ruw eiwitgehalte in het rantsoen staat in relatie met de melkproductie, het ureum en eiwitgehaltes. (Bron: Eurofins Agro)

RE/kVEM: Dit is het ruw eiwitgehalte per kilo VEM (Voeder Eenheid Melk)

VEM: Voeder Eenheid Melk. Dit is de Nederlandse energie parameter voor melkgevende koeien. Het geeft de netto energie inhoud van een product weer. (Bron: Eurofins Agro)

Gerelateerde documentatie

Stalmetingen

Om de stikstof- en koolstofkringloop op melkveebedrijven in kaart te brengen, vinden gedurende vier jaar bij 15 onderzoeksbedrijven van Netwerk Praktijkbedrijven stalmetingen plaats naar ammoniak- en methaanemissies. Een intensief meettraject waarin Wageningen UR en CLM samen optrekken. Wat daarbij komt kijken en wat er wordt gemeten, is in een filmpje bij een van de deelnemers tijdens de installatie van de meetapparatuur in beeld gebracht.

artikel