×
×

Beperk veldemissie: let op windsnelheid en temperatuur

Stikstof in de bodem zorgt ervoor dat gewassen beter groeien, maar tijdens het mest uitrijden gaat er ook een deel van de stikstof (in de vorm van ammoniak) verloren. Veldemissie is ruwweg de helft van je totale ammoniakemissie. Door mest zorgvuldig en netjes toe te dienen kun je het verlies van stikstof beperken. Daarnaast zien we, op basis van gesimuleerde veldemissies bij Agro-innovatiecentrum De Marke (onderzoeksbedrijf Netwerk Praktijkbedrijven) dat tijdens mest uitrijden in het voorjaar de windsnelheid invloed heeft op de hoeveelheid veldemissie. In de zomer wordt juist een verband gezien tussen de temperatuur en de hoeveelheid veldemissie. Het maakt dus voor je veldemissie uit op welke dag je mest uitrijdt.

Figuur 1. Gesimuleerde veldemissie op basis van windsnelheid en temperatuur indien er op die dag mest werd uitgereden in 2023 bij De Marke in Hengelo.

Verband windsnelheid, temperatuur en veldemissie
Bij Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo (GLD) is gekeken naar het verband tussen windsnelheid, temperatuur en de EF (het emissiepercentage) bij mest uitrijden. Niet door daadwerkelijk mest uit te rijden, maar door het simuleren van veldemissies (op basis van een model) in de periode van 15 februari t/m 31 augustus 2023. Figuur 1 hiernaast brengt de potentiële veldemissies van De Marke in beeld, op basis van windsnelheid en temperatuur*, indien er op die dag mest werd uitgereden.

Figuur 1 laat daarbij zien dat de potentiële veldemissie bij mest uitrijden sterk varieert op dagniveau, maar ook tussen voorjaar en zomer. Gemiddeld lag het emissiepercentage in het voorjaar rond de 15% (van de mineraal gebonden stikstof). In de zomer lag het emissiepercentage rond de 20%. Wat opvalt is dat er een verband te zien is tussen de windsnelheid, temperatuur en het veldemissiepercentage.

In het voorjaar wordt de variatie in het emissiepercentage tussen de dagen met name veroorzaakt door de windsnelheid, waarbij een hogere windsnelheid zorgt voor een hoger emissiepercentage (zie oranje lijn in grafieken februari t/m mei). In de zomer heeft de windsnelheid minder effect op het emissiepercentage. In de zomermaanden is er juist een verband te zien tussen de temperatuur en het emissiepercentage, waarbij een hogere temperatuur zorgt voor een hoger emissiepercentage (zie grijze lijn in de grafieken juni t/m augustus). In de zomer zijn er enkele dagen waarop het warm is én het hard waait. De veldemissie komt dan soms wel boven de 30%. Het maakt dus voor je veldemissie veel uit op welke dag je mest uitrijdt. En het verschilt per periode waar je op kunt letten (voorjaar = vooral windsnelheid, zomer = vooral temperatuur).

*Neerslag heeft een reducerend effect op de NH3-veldemissie, maar is niet meegenomen in deze berekening.


Door mest uit te rijden op dagen met een lage windsnelheid en lage temperatuur, kun je veldemissies beperken

Afbeelding 1: rekenvoorbeeld van het verschil in verlies (kg stikstof per ha) wanneer je 30 m3 drijfmest uitrijdt op een dag waarop het hard waait (emissiepercentage 23%) en een dag waarop het zacht waait (emissiepercentage 10%)

Rekenvoorbeeld: hoeveel stikstof verlies je dan?
Door mest uit te rijden op dagen waarop het zachter waait en de temperatuur lager is, vervliegt er minder stikstof (ammoniak) in de lucht. Maar hoeveel stikstofverlies scheelt dit ten opzichte van het uitrijden op een dag waarop het harder waait en warmer is? Om hiervan een voorbeeld te geven volgt hier een rekensom (zie afbeelding 1). Op dag 1 (links) waait het hard, waardoor het emissiepercentage 23%** is. Op dag 2 (rechts) waait het zachter, het emissiepercentage van die dag is dus ook lager, namelijk 10%. Dag 1 en dag 2 zijn beide in hetzelfde seizoen en de temperatuur is beide dagen gelijk.


Stel, je rijdt 30 m3 drijfmest per hectare uit, met 4 kg stikstof per m3, waarvan 2 kg mineraal gebonden stikstof (= vatbaar voor veldemissie) en 2 kg organisch gebonden stikstof (= niet vatbaar voor veldemissie). Op dag 1 (hogere windsnelheid) zou dit een verlies van 13,8 kg stikstof per ha geven (zie afbeelding 1.). Op dag 2 (lagere windsnelheid) is het verlies een stuk lager, namelijk 6 kg stikstof per ha. Dit komt neer op een verschil van 7,8 kg stikstof per ha, wat gelijk staat aan 30 kg KAS.

**Dit emissiepercentage is aan 1 dag toegekend. Het merendeel van de NH3-emissie vindt plaats binnen de eerste uren na toediening (Huijsmans et al., 2001)

Lees verder